در سنت اسلامی، اصالت با زیبایی شناسی است یا فلسفۀ هنر؟

Authors

سید محمد حسین نواب

عضو هیئت علمی

abstract

در سنت اسلامی، کمتر از هنر سخن به میان آمده است؛ به جز مواردی که در سنت فقهی از هنر  یاد شده است، در فلسفه، بحثی دربارۀ ماهیت و تعریف هنر وجود ندارد. بحث از فلسفۀ هنر به گونه ای که در فلسفۀ غرب به ویژه پس از قرن هجدهم مطرح شده است به هیچ روی در کتاب های فلسفی، عرفانی و حکمی دانشمندان مسلمان نیامده است. در کتاب های عرفانی فقط در موارد اندکی در پی بحث فتوت نامه ها یا بحث از نور، اشاراتی به هنر شده است.  اما در همین کتاب ها به طور مفصل به زیبایی اشاره شده است. زیبایی به عنوان بحث پیرو وجود، مورد اشارۀ بیشتر عارفان واقع شده است. برخی از عارفان، در ادامۀ بحث از زیبایی حضرت حق به بحث نفس زیبایی حسی پرداخته اند و اصطلاحاتی چون زیبایی، جمال، حسن و ملاحت را شرح کرده اند. بنابراین باید با نظامی متفاوت از آنچه هست و بدون اینکه فلسفۀ غربی را سنجه ای برای فلسفۀ اسلامی قرار دهیم، به بررسی زیبایی و هنر در سنت اسلامی بپردازیم. آنچه در سنت اسلامی با آن روبه رو هستیم، زیبایی شناسی است؛ البته از نوع غیرحسی آن. همچنین نباید با تحمیل متون غربی بر متون حِکمی سنت اسلامی به دنبال فلسفۀ اسلامی هنر باشیم. با جستجوی واژگان مشترک نمی توانیم یک نظام فلسفی مطابق با فلسفه غرب برای هنری که در دامن فرهنگ و تمدن اسلامی رشد کرده، بیابیم

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

در سنت اسلامی، اصالت با زیبایی‌شناسی است یا فلسفۀ هنر؟

در سنت اسلامی، کمتر از هنر سخن به میان آمده است؛ به‌جز مواردی که در سنت فقهی از هنر  یاد شده است، در فلسفه، بحثی دربارۀ ماهیت و تعریف هنر وجود ندارد. بحث از فلسفۀ هنر به‌گونه‌ای‌که در فلسفۀ غرب به‌ویژه پس از قرن هجدهم مطرح شده است به‌هیچ‌روی در کتاب‌های فلسفی، عرفانی و حکمی دانشمندان مسلمان نیامده است. در کتاب‌های عرفانی فقط در موارد اندکی در پی بحث فتوت‌نامه‌ها یا بحث از نور، اشاراتی به هن...

full text

هنر اسلامی یا هنر مسلمانان؟ نکاتی دربارة اصالت هنر اسلامی

ادیان بزرگ حقایق خود را نه فقط از طریق کلمات، بلکه همچنین با خلق هنرهایی متناسب با دیدگاه خود اظهار می‌کنند. هنر اسلامی به مثابه هنر آخرین دین بزرگ الهی، متشابهاً، درونی‌ترین حقایق اسلام را به‌واسطة صور محسوس ظاهر کرده است. هنر اسلامی پس از شکل‌گیری آن، همچنین بخش‌هایی از هنر شرق و غرب را نیز تحت تأثیر قرار داد. در دهه‌های اخیر بعضی از نویسندگان غربی اصالت هنر اسلامی را، از جمله با اشاره به بعضی...

full text

«توپیاری» فن است یا هنر؟

هنر توپیاری در گذشته تنها به آراستن باغ‌های اشرافی، توجهی ویژه داشت، ولی امروزه گونه‌های این هنر در بافت‌های متنوع شهری، پیاده‌روها و خیابان‌های شهرها، به شکلی تزئینی و اتنزاعی رواج یافته است. حفظ حقیقت عناصر طبیعی در یک زمینه جغرافیایی و فرهنگی است که موجد زیبایی می‌شود نه توسعه آن در قالب یک هنر انتزاعی. توسعه هدفمند طبیعت در شهر، با حفظ ارزش و هویت عناصر طبیعی می‌تواند موجد کیفیت منظر شهری و...

full text

اصالت زیبایی و انضمامی بودن سوژه در هنر

هر گونه قضاوت و داوری در مورد اثر هنری یا حقیقت هنر و زیبایی، مبتنی بر این اصل است که انسان پیش از حکم، تصوری از هنر و زیبایی داشته باشد. آیا منشأ‌ تصوری که از حقیقت هنر در ظرف ادراکی انسانها به تحقق پیوسته است،‌ حقیقی است؟ و یا آنکه منشأ آن تصور، اعتباری و مبتنی بر سلیقه و عادت و ذوق و پسند و تداعی و خواستهای فردی و اجتماعی است، که پنداری از صورت و حقیقت هنر را در ذهن به وجود آورده است؟ اثر ه...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
قبسات

جلد ۲۰، شماره ۷۸، صفحات ۱۱۵-۱۳۸

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023